Obsidiaan is een van de belangrijkste indicatoren van prehistorische archeologie, a vulkanisch glas zeer gewild in het Middellandse Zeegebied dankzij de vele kwaliteiten. Volgens de getuigenis van Plinius de Oudere (XNUMXe eeuw voor Christus) dankt dit natuurlijke glas zijn naam aan de Romeinse koopman en ontdekkingsreiziger Obsius of Obsidius, die het ontdekte in Ethiopië.
Geologische notities
Obsidiaan behoort tot de categorie van extrusieve stollingsgesteenten: product van de snelle afkoeling van de lavastroom, rijk aan silica. De snelheid van afkoeling verhindert de geordende vorming van een kristallijn rooster. De atomen nemen een chaotische, amorfe opstelling aan, als in een superviskeuze vloeistof.
Obsidiaan wordt daarom gepresenteerd als een natuurlijk glas, volledig vergelijkbaar met dat van de mens.
De eigenschappen van obsidiaan
Dit vulkanische glas was zeer gewild bij oude volkeren, die twee eigenschappen op prijs stelden: de helderheid (op een overwegend zwarte kleur, maar ook groen, blauw en rood, afhankelijk van de aanwezige soorten oxiden), waardoor het een perfect materiaal was voor sieraden maken; en de neiging om te breken met een gladde, gebogen structuur, wat resulteert in extreem scherpe randen, handig voor het maken van messen en wapenpunten.
Een indicator van de handelsroutes van de antieke wereld
De winning van obsidiaan verspreidde zich naar tal van regio's, afhankelijk van vulkanische uitbarstingen rhyolitisch, d.w.z. met een hoog siliciumgehalte. En de Middellandse Zee het werd een van de zenuwcentra voor zijn handel, dankzij de aanwezigheid van afzettingen in plaatsen zoals Lipari en Pantelleria op Sicilië en het massief van Monte Acri op Sardinië.
Vanaf 6000 voor Christus werd obsidiaan in blokken uit lavastromen gewonnen en behandeld om pijlpunten en speren, messen en schrapers voor het bewerken van leer te maken.
Van een onderhandelingsfiche die zo begeerd is dat hij de bijnaam verdient van “prehistorisch zwart goud”, werd obsidiaan rond 5000 voor Christus vervangen door metalen. Dit cijfer doet echter niets af aan de charme van een materiaal met een duizendjarige traditie, in staat om deevolutie van de belangrijkste oude beschavingen, van de Mesopotamische tot de Egyptische, tot aan de Amerikaanse pre-Spaanse. De studie van obsidiaanfragmenten, toe te schrijven aan specifieke vulkanen of afzettingen, heeft ook de reconstructie van oude handelsroutes bevorderd, wat ons een voor die tijd echt verrassend handelsnetwerk heeft opgeleverd. Bedenk eens dat een Chileense obsidiaan uit de Chaitén-vulkaan het was gevonden meer dan 400 km verwijderd van de oorspronkelijke aanbetaling.
Toepassingen in de moderniteit
Momenteel wordt obsidiaan gebruikt om de Steenwol, een amorf silicaat dat wordt gebruikt als isolatiemateriaal in de bouw, industrie en marine.
Bovendien is de charme van het zwarte goud van de prehistorie nog springlevend sieraden, vazen, beelden en andere decoratieve artikelen.
En op wetenschappelijk gebied is obsidiaan ideaal voor toepassingen waarbij een bijzonder fijne snijwerking vereist is. Dit vulkanische glas werd gebruikt als scalpelmes, dankzij de scherpere snijkant en het regelmatigere oppervlak dan de overeenkomstige metalen instrumenten. Bovendien, volgens sommige studies, bevorderen de incisies gemaakt met obsidiaan een snellere genezing van de weefsels en voorkomen ze allergische vormen, dankzij de metalen sporen die aanwezig zijn in de stalen messen.
Een belangrijke beperking van hun gebruik wordt echter gegeven door hun kwetsbaarheid: obsidiaanbladen verdragen niet voldoende zijdelingse druk en zijn daarom vatbaarder voor gevaarlijke breuken. Ten slotte worden de kosten aan dit probleem toegevoegd, die beslist hoger zijn dan metalen messen. Om deze redenen is het gebruik van instrumenten van obsidiaan tegenwoordig beperkt tot het gebied van chirurgie bij proefdieren.
Bronnen: geopop.it, ilmeteo.net, wikipedia, vitantica.net
